Wybuch pandemii COVID-19 i związane z nią zamrożenie gospodarek na całym świecie miały charakter negatywnego szoku podażowo-popytowego. Według wstępnego szacunku GUS produkt krajowy brutto (PKB) w 2020 roku był realnie niższy o 2,8% w porównaniu z 2019 r. Do spadku przyczyniły się nie tylko sektorowe obostrzenia wprowadzone przez polski rząd, ale również spadki popytu zagranicznego. Zadaniem analizy jest rzetelne wyznaczenie za jaką część spadku PKB odpowiadają restrykcje odgórnie wprowadzanych przez rząd obostrzeń, a za jaką część pozostałe czynniki związane z pogorszeniem koniunktury w Europie i na Świecie.

Do pomiaru ekonomicznych skutków lockdownu proponujemy sektorowy model input-output. Dzięki temu oprócz bezpośrednich efektów zamrożenia poszczególnych sektorów i spadków wartości dodanej w konkretnych sektorach możemy uchwycić efekty pośrednie jakie powstają w gospodarce. Przykładem czego są spadki produkcji w innych sektorach takich jak transport, handel hurtowy, energia elektryczna, które nie zostały bezpośrednio objęte restrykcjami, a ucierpiały na skutek zamknięcia gospodarki. Przedmiotem analizy jest nałożenie szoków podażowo-popytowych na wybrane sektory, przy założeniu zamrożonych cen sektorowych. W zaproponowanej analizie będziemy mogli wyznaczyć wpływ lockdownu na wielkości makroekonomicznej takiej jak PKB, konsumpcja, eksport, import, oraz jego wpływ na podstawowe krajowego brutto wytworzonego w poszczególnych sektorach gospodarki. Wszędzie gdzie mówimy o kosztach lockdownu mamy na myśli spadki dochodów (zysków) wypracowanych w poszczególnych sektorach gospodarki.

Punktem wyjścia jeśli chodzi o spadki w sektorze handlu detalicznego są dane GUS, według których sprzedaż w handlu detalicznym w całym 2020 roku spadła o 2,9%. Zastawiając średnioroczny spadek ze średnią miesięczną odsezonowaną dynamiką sprzedaży detalicznej w dwóch ostatnich kwartałach roku 2020 przyjmujemy, że średnioroczne spadki w sprzedaży detalicznej wynikające z zamrożeniem firm z sektora sprzedaży detalicznej wyniosły 2.44% wartości miesięcznych obrotów sektora. Odniesienie spadków w handlu detalicznym do stanu pomiędzy lodowniami w założeniu na wyeliminować spadki w sprzedaży wynikającej z pogorszenia nastrojów konsumenckich i koniunktury w gospodarce. Założenie te utrzymamy również, jeśli chodzi o spadki w handlu detalicznym w styczniu bieżącego roku.

W sektorach które zostały czasowo całkowicie wyłączone zakładamy w badanym scenariuszu spadki produkcji proporcjonalne do liczby dni trwania w roku lockdownu przemnożone przez stałą 0.5 która ma za zadanie uwzględnienie efektów funkcjonowania tych usług w reżimie sanitarnym. Będą to sektory zakwaterowania, usługi związane z wyżywieniem, kosmetyczki, baseny, działalność kulturalna pozostała działalność indywidualna usługowa taka jak fryzjerzy. Stała 0.5 ma oddaje funkcjonowania kin i teatrów w reżimie sanitarnym, gdzie liczba widzów nie może przekroczyć połowy miejsc siedzących. W przypadku restauracji zakładamy również, że pogorszenie nastrojów konsumenckich związanych z kryzysem zmniejszyłoby o połowę popyt na usługi związane z wyżywieniem. Natomiast w przypadku siłowni i klubów fitness przyjmujemy, że spadki popytu na usługi wyniosły 30%.

Wskutek wiosennego lockdownu PKB Polski skurczyło się o 0.75%. Do spadku przyczyniły się w największym stopniu ograniczenia w handlu detalicznym i związane z nim zamknięcie galerii oraz targowisk rolno-spożywczych. Spadek wartości dodanej generowanej przez sektor handlu detalicznego sięgnął 5.47 mld zł. Jako efekt pośredni spadki wystąpiły również w sektorach powiązanych z sektorem sprzedaży detalicznej tj. handle hurtowy 4.10 mld zł, przemysł 0,46 mld zł, energia 0.18 mld zł, transport 0,21 mld zł. W usługach indywidualnych tj. fryzjerzy i kosmetyczki straty wynikające z wiosennego lockdownu wyniosły 1,03 mld zł. Wysokie spadki odnotowały również branża rozrywkowa i kulturalna, turystyczna, sport i rekreacja, transport lotniczy i branża hotelarska.

Zimowy lockdown 2020 okazał się dużo mniej dotkliwy dla gospodarki. Związane jest to z późniejszym, mającym miejsce dopiero 28 grudnia zamknięciem galerii handlowych oraz pozwoleniem na funkcjonowanie targowisk rolno-spożywczych w reżimie sanitarnym. Niemniej jednak sektorami, duże straty odnotowały sektory związane ze sportem i kulturą, co okazało się skutkiem zamknięcia kin i teatrów oraz siłowni, basenów i klubów fitness na przesłonie października i września. Dodatkowo straty podczas zimowego lockdownu 2020 związane z zamknięciem restauracji i umożliwieniem ich działalności jedynie na wynos lub dowóz sięgnęły 0,78 mld zł.

W rok 2021 gospodarka Polska weszła z negatywnym szokiem o podobnej sile i charakterze jak ten z wiosny 2020. Przez cały styczeń mieliśmy wyłączoną część sektora sprzedaży detalicznej, ponieważ galerie handlowe były zamknięte. Wygenerowane straty sięgnęły w największym stopniu to właśnie tę branże i wyniosły 3,65 mld zł. Kolejnymi sektorami, które najbardziej ucierpiały na zimowy lockdownie były podobnie jak wiosną 2020 roku sektory handlu hurtowego (2,74 mld zł), zakwaterowanie (0,60 mld zł), usługi związane z wyżywieniem (0,37 mld zł), kultura (0,36 mld zł), sport i rekreacja (0,44 mld zł).